Ўзбекистон АҚШ давлат облигацияларини сотиб олиш фикридан қайтди - Беҳзод Ҳамраев

^{Фото: Kommers.uz}

Ўзбекистон олтин-валюта захираларини АҚШ ва Хитой суверен облигациялари сотиб олиш ҳисобига диверсификация қилиш режасидан воз кечди. Бу ҳақда Самарқандда бўлиб ўтган форумда Марказий банк раиси ўринбосари Беҳзод Ҳамраевдан маълумот олган ҳолда Bloomberg нашри хабар бермоқда. Нашрнинг ёзишича, охирги чоракда дунёнинг иккинчи рақамли олтин сотиб олувчи Марказий банки бўлган Ўзбекистон Марказий банки "хавфсизлик ёстиқчаси" сифатида олтин қуймадан яхшироқ нарса йўқ деб ҳисоблайди.

"Биз ғазначилик қимматли қоғозларига сармоя киритиш ҳақида ўйлаган эдик, бироқ бозорнинг ўзи бунга йўл қўймади", - деб иқтибос келтирмоқда нашр Беҳзод Ҳамраевдан.

Коронавирус пандемияси даврида олтин нархи 2020 йилда рекорд даражага кўтарилиши муносабати билан Б.Ҳамраев Марказий банк ҳам бу йўналишдаги айрим қарорларини ўзгартирганини айтган. "Нархлар жуда яхши эди ва биз олтин олди-сотдисини давом эттирдик", деган у Самарқандда берган интервьюсида.

Бутунжаҳон олтин кенгаши (БОК) маълумотларига кўра, марказий банклар ўтган чоракда қарийб 400 тонна олтинни сотиб олган бўлса ҳам, бу йил Ўзбекистон МБ бу борада ажралиб турди. Регулятор 26 тонналик харид билан Туркиядан кейин иккинчи ўринни эгаллади.

^{Олтин валюта заҳираларининг жами заҳиралардаги улуши / БОК, Марказий банк}

Bloomberg нашрининг ёзишича, олтиннинг сармоядорлар учун жозибадорлиги Россиянинг Украинага бостириб кириши ортидан рус Марказий банкига йил бошида жорий этилган санкциялардан сўнг кучайган. АҚШ ва унинг иттифоқчилари томонидан жорий этилган санкциялар туфайли Россиянинг доллар ва евро каби хорижий валюталардаги 300 млрд. долларга яқин захираларига кириш имконияти чекланган бўлсада, олтин қуймаларини музлатиш уларнинг қўлидан келмайди.

Март ойида олтин яна бир унция учун 2000 доллардан ошди, чунки глобал инфляция шароитида ушбу металлга талабни кучайди. Ўшандан бери АҚШ доллари кўтарилди ва Федерал резерв фоиз ставкаларини агрессив равишда оширганлиги сабабли АҚШ қимматли қоғозлари сотилди. Шу билан бирга, олтин камида 1960 йилларнинг охиридан бери энг узоқ йўқотиш чизиғида кетма-кет етти ой давомида пасайиб кетди.

Нархлар биринчи чоракда энг юқори чўққисига чиққанда, Ўзбекистон марказий банки 50 тонна олтин харид қилди, бу эса бир вақтнинг ўзида ички харидлар ҳисобига қисман қопланди. Ўшандан бери МБ бозорда қуйма олтинларни таклиф қилмади.

“Биз учун иккита омил бор: жорий нарх ва келажакдаги нарх”, - деган Ҳамраев. “Нарх кўтарилмоқдами ёки у ўзининг энг юқори чўққисига етиб, пасаймоқдами? Бу биз излаётган дақиқа. Агар нарх кўтарилаётган бўлса, сотиш вақтини кутганимиз маъқул". - Б.Ҳамраев

Ўзбекистон мустақилликдан кейин жаҳон миқёсида олтин қазиб олиш бўйича 11-ўринни эгаллайди. Марказий банк йилига 100 тоннадан ортиқ маҳаллий олтинни сотиб олади, ишлаб чиқарувчиларга маҳаллий валютада тўлайди ва харидларнинг таъсирини қоплаш учун доллар сотади. Йилнинг дастлабки 10 ойида у 86,5 тоннага эга бўлиб, ўз захираларини 399 тоннага яқинлаштирди.

Олтин тарихан нотинчлик даврида яхши натижаларга эришган бўлсада, бу сафар бошқача бўлиши мумкин, чунки глобал марказий банклар иқтисодий ўсишни рағбатлантириш ниятида эмас, деган Ҳамроев.

Эслатиб ўтамиз, жорий йил июлда Марказий банкда бўлиб ўтган матбуот анжуманида Марказий банк раҳбарияти Ўзбекистон ҳукумати заҳираларни диверсификациялаш учун олтиндан ташқари ривожланган давлатлар қимматли қоғозларини сотиб олишга қарор қилгани ҳақида айтилган эди.